Νέα έκδοση του «Αρχείου Πόντου»
Παράρτημα 42
Η Επιτροπή Ποντιακών Μελετών, συνεχίζοντας δυναμικά την προσπάθεια ανάδειξης της ιστορίας και του πολιτισμού του ποντιακού ελληνισμού και την πλούσια αντίστοιχη εκδοτική δραστηριότητά της, με ευχαρίστηση παρουσιάζει τη νέα της έκδοση με τίτλο «Τσάλκα: Στοιχεία ιστορίας και λαογραφίας των τουρκόφωνων Ποντίων του Καυκάσου». Το πόνημα, έργο του Σπάρτακου Τανασίδη, αποτελεί το Παράρτημα 42 (2021) του περιοδικού «Αρχείον Πόντου».
Στην Εισαγωγή τού βιβλίου, ο συγγραφέας σημειώνει:
«Στὰ νότια μέρη τῆς Γεωργίας, στὴν περιοχὴ τῆς Τσάλκας, ἀπὸ τὸν 19ο μέχρι τὸν 20ὸ αἰώνα εἶχαν ἱδρυθεῖ τὰ ἑξῆς ἑλληνικὰ χωριά: Ἀβρανλό, Ἀχαλίκ, Γκιουμπäτ, Γιεντὶ Κιλισä, Γουνιὰ Καλά, Ἰμέρα, Καρακόμ, Κâρäκ, Λιβάντ, Μπαϊμπούρτ, Μπα®κόβ, Μπεντιάνι, Μπε®τα®έν, Νέον Χαραμπά, Ντ«ινίς, Ὀλäνκ, Ρέχα, Σαναμέρ, Σάντα, éιπäκ, Ταρσόν, Τäκ Κιλισä, Τσάλκα, Τ®απάεβκα, Τριαλέτι, Τσιντσκαρό, Χαντίκ, Χαντό, Χρὰμ Γκές.
Ἐξ αὐτῶν ἡ Τσάλκα ἀποτελοῦσε ἕνα κεντρικὸ τουρκόφωνο χωριό, γύρω ἀπὸ τὸ ὁποῖο ὑπῆρχαν τὰ ὑπόλοιπα τουρκόφωνα καὶ τέσσερα ἑλληνόφωνα χωριά, τὰ ὁποῖα ὅλα μαζὶ λέγονται συμβατικῶς «χωριὰ τῆς Τσάλκας». Ὑπῆρχαν ἐπίσης καὶ λίγα ἀρμενικὰ χωριά. Στὰ τελευταῖα χρόνια τῆς σοβιετικῆς περιόδου, λόγω τῆς αύξησης τοῦ πληθυσμοῦ καὶ τῆς ἀνάπτυξης τῆς περιοχῆς, ἡ Τσάλκα ἀναγορεύτηκε σὲ πόλη, μὲ ἀστικὸ κέντρο τὸ πάλαι ποτὲ κεντρικὸ ὁμώνυμο χωριό.
Τὸ βιβλίο χωρίζεται σὲ δύο κύρια μέρη. Τὸ πρῶτο μέρος πραγματεύεται τὴν προέλευση τῶν Ἑλλήνων τῆς Τσάλκας ἀπὸ τὸν Πόντο καὶ ἀναλύονται οἱ ἱστορικὲς συνθῆκες τῆς φυγῆς καὶ ἐγκατάστασής τους στὴν Γεωργία. Ἀναφέρεται ἡ κατοπινὴ ἱστορικὴ τους πορεία, μὲ κομβικὸ σημεῖο τὶς κομμουνιστικὲς διώξεις τῶν ἀρχῶν τοῦ 20οῦ αἰώνα. Περιγράφεται ἡ μεταπολεμικὴ ἀλλαγὴ τῆς φυσιογνωμίας τῆς περιοχῆς μέχρι τὴν μαζικὴ φυγὴ τῶν Ἑλλήνων ὡς τὶς ἀρχὲς τοῦ 21ου αἰώνα. Γίνεται ἐπίσης ἀναφορὰ σὲ ἀνθρώπους τῆς Τσάλκας ποὺ ἔπαιξαν σημαντικὸ ρόλο στὴν τοπικὴ ἱστορία ἢ καὶ σὲ ὁρισμένους ποὺ διακρίθηκαν σὲ διαφόρους τομεῖς, ὅπως ἐπιστήμονες καὶ ἥρωες πολέμων.
Στὸ δεύτερο μέρος παρουσιάζονται ποικίλα στοιχεῖα τῆς λαογραφίας τῶν Ἑλλήνων τῆς Τσάλκας καὶ δὴ τῶν τουρκοφώνων, μέσα ἀπὸ ὁρισμένες ψηφίδες τοῦ καθημερινοῦ ὑλικοῦ τους βίου, ὅπως κατοικία, τροφή, ἐνδυμασία καὶ ἐπαγγέλματα, καθὼς ἐπίσης καὶ τοῦ πνευματικοῦ, ὅπως γλῶσσα, θρησκεία, ἔθιμα, ἤθη καὶ προφορικὴ παράδοση.
Ἀκολουθεῖ συνοπτικὸς ἐπίλογος καὶ στὸ τέλος παραρτήματα διαφόρων ἐγγράφων καὶ φωτογραφιῶν».
Διάθεση εκδόσεων:
1) Επιτροπή Ποντιακών Μελετών, Αγνώστων Μαρτύρων 73, Νέα Σμύρνη Αττικής 17123.
2) Εκδόσεων Κυριακίδη, Παναγίας Δεξιάς 7, Θεσσαλονίκη 54635.
3) Αφοί Κυριακίδη Εκδόσεις Α.Ε., Επισκόπου Κίτρους Νικολάου 4, Θεσσαλονίκη 54635.
Comments